In navolging van de elektrische auto, is nu ook de e-truck aan een opmars bezig. En dat is hard nodig. Tientallen gemeenten werken namelijk aan een emissieloze binnenstad vanaf 2025.

Het is een vertrouwd beeld in veel binnensteden. Vrachtauto’s die ’s ochtends vroeg en ’s avonds laat af en aan rijden om hun spullen af te leveren bij horecabedrijven, supermarkten, winkelzaken en andere retailers. De ondernemers op deze locaties bevoorraden is uiteraard nodig, maar zoveel draaiende dieselmotoren doen de luchtkwaliteit in binnensteden bepaald geen goed. Tientallen grote steden willen hier dan ook vanaf. Zij tekenden in 2014 de Green Deal Zero Emission Stadslogistiek, met als ambitie om in 2025 een groot deel van de eigen stadskern emissieloos te bevoorraden.

Zero emissie stadslogistiek in 2025
Maar gaat dat ook lukken? Uit onderzoek van Enpuls blijkt dat nog lang niet alle gemeenten een concreet besluit hebben genomen. ‘Om tot zero emissie stadslogistiek in 2025 te komen, moeten gemeentes volgens het Klimaatakkoord vóór 1 januari 2021 duidelijk maken hoe ze dit willen aanpakken. Afgesproken is namelijk dat ondernemers in de binnenstad minimaal vier jaar de tijd moeten krijgen om zich hierop te kunnen voorbereiden’, vertelt Marieke van Amstel. Ze is consultant Duurzame Mobiliteit bij Enpuls. ‘We hebben een enquête gehouden onder 31 grote gemeentes. Zo’n tachtig procent blijkt van plan om een zero emissie zone in te voeren, toch hebben nog maar zes gemeenten daadwerkelijk al een concreet besluit genomen. Negentien andere gemeentes hebben wel het voornemen, maar daar is de besluitvorming alleen nog niet rond. Voor hen begint de tijd nu wel te dringen.’

‘Zo’n tachtig procent van de gemeentes blijkt van plan om een zero emissie zone in te voeren, toch hebben nog maar zes gemeenten daadwerkelijk al een concreet besluit genomen’
– Marieke van Amstel, consultant Duurzame Mobiliteit bij Enpuls

Aanbod van e-trucks
De coronacrisis is een van de redenen waarom de lokale wetgeving voor zero emissie zones in diverse steden achterloopt. Maar er is nog iets dat op de achtergrond meespeelt. Dat gaat over het aanbod van schone alternatieven, de bestelbusjes en met name vrachtwagens met een stekker in plaats van een dieselblok. Ondernemers en stadsbestuurders vragen zich af of de grote producenten in 2025 wel voldoende modellen op de markt hebben om aan de groeiende vraag te kunnen voldoen. In tegenstelling tot de elektrische auto is het op de Nederlandse wegen nog flink zoeken naar een elektrische vrachtwagen. Toch lijkt er langzaam maar zeker wel een kentering gaande, nu steeds meer transportbedrijven experimenteren met schoon vervoer.

Een kentering ontstaat
Zo rijden er in Nederland volgens cijfers van het CBS nu ruim tweehonderd e-trucks rond. Beperkt misschien, maar het is wel bijna veertig procent meer dan een jaar geleden. Een hoopvolle ontwikkeling, vindt ook Van Amstel. ‘We zien een kentering ontstaan in de perceptie van zowel logistieke bedrijven als gemeenten. Enkele jaren geleden werd nog weinig over dit onderwerp gesproken en was een vrachtwagen met een stekker eigenlijk ondenkbaar. Inmiddels zien we dat er steeds meer besef komt dat ook de transportsector moet verduurzamen en is de zoektocht naar alternatieven echt begonnen. Emissievrije zones jagen die ontwikkeling zeker aan. Die zorgen ervoor dat logistieke bedrijven gaan investeren in nieuwe, schone voertuigen, laadinfra en innovatieve oplossingen zoals hubs.’

‘Inmiddels zien we dat er steeds meer besef komt dat ook de transportsector moet verduurzamen’
– Marieke van Amstel, consultant Duurzame Mobiliteit bij Enpuls

Elektrisch vs. waterstof
Voor vrachtauto’s op waterstof komt 2025 in ieder geval nog te vroeg. Hoewel er hier en daar al wel mee wordt geëxperimenteerd, heeft deze technologie een forse achterstand op de batterij. ‘Waterstof begeeft zich nog duidelijk in de experimentele fase en is daarmee iets voor in de verdere toekomst. Om aan de ambities in het Klimaatakkoord te kunnen voldoen, moeten we ons zeker voor de korte termijn richten op batterij elektrisch gedreven’, vertelt Van Amstel. De lokale bestuurders zien dat ook zo, blijkt uit de enquête van Enpuls. Hoewel ze een techniekneutraal beleid voeren, beschouwen de meeste gemeenten de batterij als meest kansrijk. ‘Waterstof wordt gezien als een oplossing voor langere afstanden en als iets voor buiten de stad, blijkt uit de serie interviews die we naar aanleiding van de enquête hebben gehouden’, aldus Van Amstel.

Voorloper Vlot Logistics
Een van de koplopers op het gebied van e-trucks is het Rotterdamse Vlot Logistics. Het bedrijf heeft inmiddels vier elektrisch aangedreven bakwagens en sinds kort ook een elektrische kraanwagen. Dat is een vrachtauto met een laadkraan tussen cabine en – wat transporteurs noemen – de bak. Die wil het bedrijf de komende jaren gaan inzetten voor bouwprojecten in binnensteden. ‘Deze wagens zijn ontwikkeld door Breytner, ons zusterbedrijf dat zich helemaal heeft toegespitst op de productie van schone logistiek. Er bestaan nog geen e-trucks die in serie worden geproduceerd, het is voor ons dus echt zoeken geweest naar de juiste oplossingen. Alle elektrisch aangedreven vrachtwagens die je hier op het terrein ziet staan, zijn dan ook maatwerk’, vertelt Nathan Dane, projectmanager bij Vlot Logistics.

Een e-truck in de praktijk
Pionieren betekent de weg vrij maken voor partijen die uiteindelijk zullen volgen. Het is een proces van vallen en opstaan. ‘Het ontbreekt ons aan historische data. Het op de weg zetten van een e-truck is slechts een eerste stap, het is vooral spannend hoe zo’n wagen zich in de praktijk gaat gedragen. Welke technische mankementen kom je tegen? Hoe snel worden de batterijen opgeladen? En wat is de actieradius bij verschillende omstandigheden, zoals de belading van de truck. De accupakketten blijken bijvoorbeeld best een uitdaging. Die brengen een zeker gewicht met zich mee en dat heeft weer gevolgen voor de asdruk. Dit betekent dat je de accu’s op de juiste manier moet verdelen en daar doen we nu ervaring mee op.’

‘Het op de weg zetten van een e-truck is slechts een eerste stap, het is vooral spannend hoe zo’n wagen zich in de praktijk gaat gedragen’
– Nathan Dane, projectmanager bij Vlot Logistics

Nieuwe manier van plannen
De vier bakwagens van het bedrijf hebben een actieradius van 170 kilometer, de kraanwagen haalt vooralsnog 125 kilometer. Door te blijven innoveren verwacht Dane dat die aantallen in de toekomst op z’n minst worden verdubbeld. ‘Maar het blijft wel minder dan dieseltrucks op één tank doen. Dat hoeft geen probleem te zijn, maar vraagt van transporteurs en opdrachtgevers wel om een andere manier van plannen. We zijn nu bezig met de ontwikkeling van mobiele laadinfra. Zodra een chauffeur z’n bestemming heeft bereikt en begint met laden of lossen, kan de elektrische vrachtwagen zichzelf weer opladen”, aldus Dane.

Gemeenten: geen rol bij laadinfrastructuur
Het realiseren van voldoende laadplekken is overigens iets waar transporteurs zelf achteraan moeten. Dat blijkt uit de enquête die Enpuls deze zomer organiseerde. Hierin geeft zeventig procent van de gemeenten aan dat de verantwoordelijkheid voor de aanleg van laadinfrastructuur voor stadslogistiek vooral bij private partijen ligt. Dat heeft te maken met de locatie van deze laadpunten. Het gaat om private terreinen en niet om publieke ruimte, zoals bij elektrische auto’s vaak wel het geval is. ‘Toch zien wij ook voor logistieke laadinfra een rol weggelegd voor gemeenten’, zegt Van Amstel. ‘Zij kunnen bijvoorbeeld de aanleg van laadpunten op bedrijventerreinen stimuleren, zodat er voor transporteurs een landelijk dekkend netwerk ontstaat. Dat is voor veel van deze bedrijven een voorwaarde om elektrische vrachtwagens aan te schaffen.’

De businesscase
Een belangrijk aspect bij de adoptie van elektrisch aangedreven vrachtwagens zijn de kosten. Bedrijven die nu al kiezen voor duurzame alternatieven, komen vaak in de knel met hun businesscase. De e-trucks lopen nog niet met duizenden tegelijk van de lopende band en zijn daarom in aanschaf en onderhoud een stuk duurder dan hun oudere diesel-broers. Bij Vlot Logistics in Rotterdam hopen ze dan ook dat de overheid met nieuwe stimuleringsmaatregelen komt. ‘Opdrachtgevers die hier langs komen en deze elektrische vrachtwagens zien, zijn meteen enthousiast. Toch wachten ze vaak af en dat heeft alles te maken met de hogere kosten. De prijs van deze e-trucks is ongeveer anderhalf keer de prijs van een dieselvariant. Wij zetten onze vier elektrische bakwagens nu bijna elke dag in, maar dat is vooral uit eigen initiatief. Niet omdat onze klanten erom vragen. Met de elektrische kraanwagen is het zelfs nóg iets lastiger. We hebben met vrijwel alle grote bouwbedrijven uit de regio Rijnmond om tafel gezeten, maar ze haken vooralsnog af. De prijs speelt daarbij een belangrijke rol. Ze kunnen met dit schone alternatief niet opboksen tegen de concurrent, die met een dieseltruck een goedkopere oplossing heeft. Voor een echte doorbraak zijn subsidies en een duurzaam eisenpakket bij aanbestedingen nodig. Tot die tijd kijken de meeste partijen de kat uit de boom’, vertelt Nathan Dane.

‘Voor een echte doorbraak zijn subsidies en een duurzaam eisenpakket bij aanbestedingen nodig’
– Nathan Dane, projectmanager bij Vlot Logistics

Investeringen in publieke laadinfrastructuur nodig
Daar is Marieke van Amstel van Enpuls het mee eens. Stimuleringsmaatregelen en aanbestedingseisen gaan ook volgens haar helpen om de ambities voor zero-emissie transport waar te maken. ‘We pleiten voor een level playing field voor alle logistieke bedrijven, dus ook voor de partijen die nu al voorop lopen met duurzame alternatieven. Alleen zo krijgen we de overstap naar batterij elektrisch voor elkaar. Dit betekent bijvoorbeeld dat er geïnvesteerd moet worden in publieke laadinfrastructuur. Waar er inmiddels voor personenvervoer in heel Nederland een basisnetwerk ligt, ontbreekt dat voor de logistiek. Dit zorgt voor te grote risico’s in de bedrijfsvoering van transporteurs. Zodra een rit anders loopt dan gepland, bestaat de kans dat hun vrachtwagens stil komen te staan. Die risico’s minimaliseren is nodig om de ontwikkeling van elektrische vrachtwagens ruim baan te geven.’

Lees het volledige artikel: https://fd.nl/advertorial/nieuwe-energie/1357956/elektrische-vrachtwagen-komt-eraan-struikelblok-blijft-de-prijs